Choroby i „seksualny dżihad”. Argumenty o nieobecnych uchodźcach

W ubiegłą sobotę wystartował w TVP2 nowy program Bronisława Wildsteina. Do pierwszego odcinka publicysta zaprosił gości o zróżnicowanych poglądach. Mimo różnicy zdań, trzeba to podkreślić w dobie, gdy każda ze zwaśnionych Polsk rozmawia przede wszystkim we własnym gronie, projektując drugą jako śmiertelnego wroga.

W programie tym wiele mówiono o lęku, jaki żywią Polacy przed przybyszami zza Morza Śródziemnego. Wildstein argumentował, że w prawicowej retoryce dotyczącej uchodźców dominuje krytyka kulturowa, tj. przekonanie, że islam będzie przeszkadzał w skutecznym integrowaniu nowych przybyszów. W programie pojawiły się jednak dwa argumenty, często podnoszone przeciwko integracji syryjskich uchodźców w Polsce, a które do krytyki kulturowej islamu nie należą. Warto się nad nimi chwilę zastanowić.

Argument pierwszy: uchodźcy roznoszą choroby. Jego zwolennicy twierdzą, że przyjazd syryjskich uchodźców może wiązać się z wybuchem epidemii. Niesławnym sformułowaniem tego argumentu jest zapewne zdanie Jarosława Kaczyńskiego z jesieni 2015 r., który powiedział, że „różnego rodzaju pasożyty, pierwotniaki, które nie są groźne w organizmach tych ludzi, mogą tutaj być groźne”.

W podobnym duchu wypowiadali się również inni politycy europejscy. Dość wspomnieć zdanie Marine Le Pen o „imigracji bakteryjnej”. Nieco zbliżony jest argument, zgodnie z którym nie tyle drobne organizmy w ciałach uchodźców są niebezpieczne, ale oni sami przypominają zwierzęta. David Cameron nazywał ich „rojowiskiem”. Wszystkie te argumenty należą do populistycznej retoryki kryzysu uchodźczego. Nie podejmuje ona pytania, czy przybyszów należy przyjmować i integrować, czy też nie, ale posługuje się porównaniami i metaforami, podsycającymi emocje strachu, wręcz wstrętu.

Argument drugi: muzułmanie (zatem i uchodźcy z Syrii) prowadzą z Europą wojnę, zaś jednym z jej oręży jest ich dzietność oraz seksualność. Często mowa jest o czymś w rodzaju „seksualnego dżihadu”. W programie Wildsteina powoływałam się na jedno z najbardziej wyrazistych sformułowań tego poglądu autorstwa Tomasza Terlikowskiego: „Jeśli nie weźmiemy sprawy we własne ręce (i nie tylko), to muzułmanie nas pokonają. I to wcale nie za pomocą terroryzmu, ale macicami ich kobiet”.

Wyobrażenie „seksualnego dżihadu” formułowano także w inny sposób, pisząc np. o „bombie demograficznej” Państwa Islamskiego, utożsamianego z islamem jako takim (Witold Gadowski, „Islam ma dziś twarz kalifatu”, „wSieci”, nr 38/2015, 21–27 września 2016 r., s. 77–79). Ten sam argument w nieco zmienionej wersji dotyczy nie dzietności, ale seksualności muzułmanów. I tak w tygodniku „wSieci” pisano o Niemczech zalewanych „przez muzułmanów zajmujących się dla rozrywki gwałceniem miejscowych kobiet” (Łukasz Warzecha, „Ale cyrk”, „wSieci”, nr 4/2016, 25–31 stycznia 2016 r., s. 20).

Warto zwrócić uwagę, że sformułowania tego rodzaju w sposób przedmiotowy traktują kobiety i ich ciała. Poza tym wyobrażenie o rodzeniu dzieci ze względu na jakiś ukryty, chytry plan (np. uzyskania świadczeń socjalnych czy podboju „łagodnymi środkami”), a także o wybujałej seksualności i promiskuityzmie – są charakterystyczne dla wielu pierwotnych wyobrażeń o obcym. Zwracają na to uwagę choćby Rene Girard, Theodor Adorno, Edward Said, Michael Stewart, badający uprzedzenia wobec Żydów, Arabów i Romów. Zwracają oni uwagę, że tego rodzaju radykalne stwierdzenia publicystyczne w momentach politycznego kryzysu mogą zmieniać się w polityczny oręż.

Jeśli zatem Bronisław Wildstein uważa powyżej wymienione sformułowania za, jak mówił, „metafory”, to warto pamiętać, że niezależnie od intencji ich twórców mogą one być przez niektórych zrozumiane dosłownie.